"Phi hề bất thành chèo" truyền cảm hứng nghệ thuật chèo với thế hệ trẻ

Sự kiện do nhóm sinh viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) phối hợp với Nhà hát Chèo Việt Nam (Ba Đình, Hà Nội) tổ chức.

Hề chèo: Hồn vía sân khấu chèo

Tự cổ chí kim, hát chèo vẫn giữ vị trí đặc biệt trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt Nam. Chèo không chỉ mang đậm bản sắc dân tộc, đây còn là loại hình nghệ thuật giải trí, tấm gương phản chiếu chân thực cuộc sống, ghi dấu những biến động cuộc sống, xã hội qua từng thời kỳ.

Hành trình phát triển của chèo bắt nguồn từ những buổi biểu diễn tại sân đình, sân chùa đến sân khấu hiện đại. Đây là minh chứng cho sức sống mãnh liệt và sự lan tỏa mạnh mẽ của loại hình nghệ thuật này.

Nghệ sĩ nhân dân (NSND) Lê Tuấn Cường, Quyền Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam cho biết: "Nói về hề trong chèo, đây là nhân vật đại diện cho nhân dân để đả kích, chế giễu thói hư tật xấu quan lại. Trong hề chia ra hề áo ngắn và hề áo dài, điều đó được thấy ngay đầu tiên thông qua trang phục của hề.

Nghệ thuật tung hứng của hề chèo chứa đựng những tinh thần đặc trưng của vở diễn, đó là lý do người xưa có câu "Phi hề bất thành chèo". Không phải ai cũng có thể hóa thân thành hề trong chèo. Để trở thành một diễn viên chèo, cá nhân phải có yếu tố thiên bẩm".

Nghệ sĩ Văn Phương, Nhà hát Chèo Việt Nam chia sẻ tại sự kiện: "Đối với người diễn viên sân khấu, chữ duyên rất quan trọng.

Cái duyên là thiên phú, mà đã là thiên phú thì không có thầy nào, đạo diễn nào dạy cho mình cái duyên đó, các thầy chỉ có thể dạy cho mình kĩ thuật để cái duyên đó thể hiện được hoàn hảo, lấy được những tràng pháo tay từ khán giả".

Hề chèo mang đến cho người xem những màn chọc cười dí dỏm, lời ca châm biếm sâu cay, đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp, giáo dục đạo đức và mang đến tiếng cười sảng khoái cho khán giả.

Hơn thế nữa, nghệ thuật này còn là cầu nối giữa các nhân vật trong vở diễn, giúp đẩy nhanh tiết tấu, tạo sự kịch tính và thu hút người xem.

Qua những lời ca châm biếm, hề chèo lên án những thói hư tật xấu, phê phán những bất công trong xã hội, đồng thời đề cao những giá trị đạo đức tốt đẹp.

Nghệ thuật chèo không thể thiếu khán giả trẻ

Trong thời đại bùng nổ công nghệ và sự đa dạng của những phương tiện truyền thông hiện đại như mạng xã hội, truyền hình. Chèo dần đối mặt với nguy cơ mai một, đặc biệt là khi thiếu đi sự quan tâm của khán giả trẻ.

Theo NSND Lê Tuấn Cường: "Chèo vẫn luôn giữ một vị thế nhất định trong lòng khán giả, nhưng để thực sự tạo nên một dấu ấn đặc sắc và đặc biệt đối với các bạn trẻ còn gặp rất nhiều khó khăn".

Chính vì thế, để đưa chèo đến gần với thế hệ trẻ, đặc biệt trong bối cảnh phát triển các sản phẩm văn hóa công nghiệp, nghệ thuật chèo đã có nhiều sự đổi mới.

Bà Đinh Thảo, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Quảng bá Di sản Văn hóa Phi vật thể Việt Nam chia sẻ tại sự kiện: "Chúng ta đã có rất nhiều cơ hội để đưa chèo đến gần hơn với khán giả trẻ.

Một loạt chương trình đã được triển khai, điển hình như Dự án Chèo 48h - Tôi chèo về quê hương, với những workshop (1 buổi hoặc 1 hoạt động trao đổi, thảo luận về 1 chủ đề nhất định - PV), sự kiện tổ chức về hát chèo, múa chèo do các nghệ sĩ hướng dẫn".

Việc đổi mới và sáng tạo của loại hình nghệ thuật này như trong cách thức truyền tải, biểu diễn, kết hợp với các nghệ thuật hiện đại đã góp phần thu hút giới trẻ, đưa chèo đến gần hơn với công chúng, đồng thời khẳng định vị thế của chèo trong đời sống văn hóa tinh thần dân tộc.

Theo các diễn giả, để gìn giữ và phát huy giá trị nghệ thuật chèo trong bối cảnh hiện đại, chúng ta cần có sự chung tay góp sức của các cơ quan quản lý văn hóa, các nhà nghiên cứu, nghệ sĩ và đặc biệt là thế hệ trẻ.

"Phi hề bất thành chèo" không đơn thuần là một chương trình biểu diễn nghệ thuật, đây còn là một hành trình khám phá đầy thú vị về hề chèo với nhiều trải nghiệm đa giác quan.

Trong khuôn khổ sự kiện, khán giả còn được tham quan triển lãm trưng bày hiện vật liên quan đến chèo, trải nghiệm loại hình nghệ thuật này thông qua việc hóa thân thành các nhân vật chèo ngay trên sân khấu hay lắng nghe màn rap hề chèo - một sự giao thoa giữa nghệ thuật truyền thống và hiện đại.

"Phi hề bất thành chèo" như một làn gió mới, khơi gợi niềm đam mê nghệ thuật chèo trong thế hệ trẻ, góp phần kết nối và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Thu Trà